Góry Izerskie. Ta nazwa niektórym kojarzy się zapewne z kolejnym widmo-projektem polskiego przemysłu motoryzacyjnego – samochodem elektrycznym Izera. Na szczęście jest też Izera w 100% realna – to rzeka, której źródła biją właśnie w Górach Izerskich. Na spacer po polskiej części tego pasma wybrałem przełom lipca i sierpnia 2020 roku.
Początek spaceru ułatwiłem sobie wjeżdżając kolejką linową ze Świeradowa Zdroju pod szczyt Stogu Izerskiego. Stąd szlak prowadzi na południowy wschód. Po drodze zauważyć można krzewy kosodrzewiny (Pinus mugo Turra). Mimo, że ścieżka stopniowo schodzi w dół (od ok. 1050 mnpm w okolicach górnej stacji kolejki linowej, aż do ok. 830 mnpm na Hali Izerskiej), to kosodrzewina występuje tu nawet na tak małych wysokościach. Są to więc najniżej położone stanowiska tego krzewu w Polsce. Dla przypomnienia: piętro kosodrzewiny w Tatrach występuje między 1500, a 1800 mnpm. Powodem jest specyficzny klimat Doliny Izery, uważanej za polski biegun zimna.
Niemal cały czas trasa prowadzi wygodnymi, niezbyt stromymi i szerokimi traktami lub ścieżkami. Nic dziwnego, że Góry Izerskie to raj dla rowerzystów. Spacer daje jednak tę przewagę nad rowerem, że pozwala dobrze przyjrzeć się otaczającej przyrodzie. Bardzo pospolicie występującą tu rośliną, szczególnie na poboczach leśnych dróg i śródleśnych polanach, jest naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea L.). Kwiaty niektórych egzemplarzy tego gatunku występują nie w charakterystycznym dla nich różu, ale są biało-kremowe, ładnie kontrastując z otaczającą ciemną zielenią drzew iglastych.
Otoczenie zmienia się na Hali Izerskiej. Otwiera się szeroki widok. Jesteśmy u celu wycieczki i tutaj znajdziemy brzozę karłowatą (Betula nana L.). Jest to jedno z trzech stanowisk występowania tego gatunku w Polsce. Jej obecność tutaj to ślad epoki lodowcowej, a mówiąc bardziej fachowo brzoza karłowata w Górach Izerskich jest reliktem glacjalnym. W naszych czasach ta brzoza występuje pospolicie dalej na północ, np. w Skandynawii czy na Islandii.
Hala Izerska niemal w całości objęta została ochroną. Utworzono na niej Rezerwat Torfowisk Doliny Izery. To bardzo ciekawy ekosystem, z charakterystyczną roślinnością bagienną. Można zatem spotkać tu wełniankę pochwowatą (Eriophorum vaginatum L.), bażynę czarną (Empetrum nigrum L.), żurawinę błotną (Vaccinium oxycoccos L.), modrzewnicę zwyczajną (Andromeda polifolia L.) czy owadożerną rosiczkę okrągłolistną (Drosera rotundifolia L.).
Uprawa brzozy karłowatej w ogrodach może być kłopotliwa. Preferuje wilgotne gleby, a jednocześnie powinna rosnąć w pełnym słońcu, bez konkurencji innych roślin w pobliżu. Jeśli jednak zapewnimy jej optymalne warunki, odwdzięczy się swoją subtelną urodą.
